پنج خصوصیت بخش بندی (Segmentation) اثربخش در بازاریابی

بخش بندی یکی از مفاهیم اصلی و پایه‌ای بازاریابی است که توجه به آن تأثیر به‌سزایی بر فرایندهای بازاریابی شرکت‌ها خواهد داشت. در این مطلب به خصوصیات و ویژگی‌های یک بخش بندی اثربخش اشاره می‌شود. هر بخش بندی (Segmentation)، برای اینکه اثربخشی لازم را داشته باشد، باید دارای یک سری از خصوصیات باشد که در ادامه به این پنج خصوصیت پرداخته می‌شود.

قابلیت اندازه‌گیری (Measurability)

یکی از خصوصیات بخش بندی اثربخش، قابلیت اندازه‌گیری تعداد مشتریان هر بخش می‌باشد. به طور مثال اگر نگرش مشتریان قابل اندازه‌گیری است شرکت باید قادر به اندازه‌گیری تعداد افراد هر بخش با نگرش مثبت و منفی باشد. در غیر این صورت بخش بندی از نظر عملی غیر مؤثر خواهد بود.

دسترسی (Accessible)

یکی دیگر از خصوصیات یک بخش بندی مؤثر، قابلیت دسترسی به بخش‌ها می‌باشد. به طور مثال چنانچه بازار بر اساس خصوصیات جغرافیایی تقسیم‌بندی گردد، لازم است تا شرکت به منطقه تقسیم بندی شده دسترسی داشته باشد.

وفور مشتری

از دیگر خصوصیات یک بخش بندی مؤثر، داشتن تعداد قابل قبول مشتری در هر بخش است. در هر بخش تعداد مشتریان باید از یک میزان حداقلی بیشتر شود تا شرکت قادر به طراحی برنامه آمیخته بازاریابی برای آن بخش باشد. چنانچه تعداد مشتریان یک بخش، از میزان حداقلی کمتر گردد، شرکت بخش مربوطه را با بخش دیگری ترکیب می‌نماید تا بخش مربوطه از نظر تعداد مشتری به حد قابل قبولی برسد.

تمایز (Differentiable)

تمایز، یکی دیگر از خصوصیات یک بخش بندی مؤثر است. تمایز بدین معنی است که امکان جدا کردن بخش‌های بازار بر اساس تفاوت‌های هر بخش وجود داشته باشد و بخش‌های جدا شده، دارای خصوصیات متمایزی باشند. چنانچه بین بخش‌های جدا شده تفاوت زیادی وجود نداشته باشد، می‌توان بخش‌های مربوطه را یکی نمود تا هزینه ارائه خدمات بازاریابی به آن‌ها کاهش یابد. در این حالت، بخش‌های انتخاب شده دارای خاصیت تمایز نخواهند بود.

قابلیت پیگیری (Actionable)

قابلیت پیگیری، یکی دیگر از خصوصیات یک بخش بندی مؤثر است. قابلیت پیگیری، به معنی قابلیت پیگیری نیازها و مطالبات بازاریابی هر یک از بخش‌ها توسط شرکت می‌باشد. چنانچه شرکت قادر به پاسخگویی به نیازهای بخش‌های تعیین شده نباشد، بخش بندی انجام شده قابلیت پیگیری مناسبی ندارد مؤثر نخواهد بود.

خصوصیاتی که ذکر گردید، خصوصیاتی هستند که با آن‌ها میزان اثربخشی بخش بندی بازار سنجیده می‌شود و لازم است پس از بخش بندی، میزان اثربخشی آن مورد سنجش قرار گیرد.

تلخیص از کتاب اصول بازاریابی، تألیف دکتر امیر اخلاصی

مجموعه مقالات شرکت سامانه‌های مدیریت